Stoelendans

PMP produceert al sinds 2013 de twee-knoops oor fauteuil Janis (hier links). Concurrent Easysofa komt met een sterk gelijkende oor fauteuil op de markt: de Beto, in verschillende versies met één, twee of vier knopen. Janis vordert een inbreukverbod op grond van haar auteursrecht en ongeregistreerde Gemeenschapsmodelrecht. Maar volgens Easysofa heeft PMP (het ontwerp van) de Janis (ook) niet zelf verzonnen. Dat is namelijk gebaseerd op een stoel van ontwerper Theo Ruth uit de jaren ‘50. Bovendien valt de Janis zó duidelijk binnen een reeds bestaande stijl, dat ‘ie daarom niet beschermd zou mogen worden. 

De rechtbank Den Haag slaat een andere weg in: binnen een bestaande stijl zijn nog steeds creatieve keuzes mogelijk, die kunnen leiden tot een auteursrechtelijk beschermd werk. Bovendien zijn er voldoende auteursrechtelijk beschermde trekken aanwezig, bijvoorbeeld de bolling van de arm- en rugleuning. Ook hebben de armleuningen een heel eigen vorm ten opzichte van de puntvormige afwerking van de Ruth-stoel uit de jaren ‘50. De Janis is dus een auteursrechtelijk beschermd werk, maar dan wel met een kleine beschermingsomvang omdat er al veel oor fauteuils op de markt. En daar heeft de Janis weer veel van weg.

En het aantal knopen in de stoelen: is dat een auteursrechtelijk beschermde trek of een triviaal element (en daarmee geen beschermde, kenmerkende trek)? Volgens de rechter kan het een kenmerkend element zijn. Conclusie: de twee-knoops-oor fauteuil van Easysofa maakt inbreuk. Maar de versies met meerdere knopen maken een andere totaalindruk en vallen daarom buiten de beperkte beschermingsomvang van de Janis. 

De rechter wijst een inbreukverbod toe dat geldt voor de hele Europese Unie. Immers, het werkbegrip is in de gehele EU gelijk. Daarom acht de voorzieningenrechter zich bevoegd om het verbod ook buiten de Nederlandse grenzen te laten gelden. PMP zit voorlopig wel even lekker.

Daan van Eek