Hof van Justitie: is één-op-één-communicatie een ‘handelspraktijk’?

Is eenmalige communicatie richting één consument een handelspraktijk in de zin van de Europese Richtlijn Oneerlijke Handelspraktijken? Deze vraag werd voorgeschoteld aan het Europese Hof van Justitie. Wie de regels over oneerlijke handelspraktijken overtreedt, kan in Nederland onder meer een boete krijgen van de Autoriteit Consument & Markt. Belangrijk dus of eenmalige communicatie daar ook onder valt, of dat er toch echt sprake moet zijn van een structurele aanpak.

De aanleiding was dat een Hongaarse consument door kabelexploitant UPC verkeerd werd geïnformeerd over de einddatum van zijn contract. Hierdoor had hij een aantal dagen overlap met zijn nieuwe contract bij een andere aanbieder, en betaalde hij enkele euro’s te veel. Geen grote gevolgen dus, maar voor de consument toch genoeg reden om een klacht in te dienen bij de Hongaarse consumentenautoriteit. Die vond dit een oneerlijke handelspraktijk en besloot een bescheiden boete (van omgerekend iets meer dan 80 euro) op te leggen aan UPC.

Maar is dit wel een handelspraktijk? Die vraag verdeelde partijen en werd uiteindelijk door de hoogste Hongaarse rechter voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie. Het Hof is duidelijk: ondanks dat het hier gaat om eenmalige informatie naar één consument, is toch sprake van een handelspraktijk. Dat strookt misschien niet helemaal met het idee van een ‘handelspraktijk’, maar over die hobbel stapt het Hof heen. Als de communicatie steeds gericht zou moeten zijn op een groter publiek (hetzij via bijvoorbeeld reclame, gericht op een groep personen, hetzij via een herhaalde communicatiestrategie, bijvoorbeeld bij telemarketing), zou de klager ook steeds moeten bewijzen dat de misleiding stelselmatig is. En dat is in de praktijk niet altijd makkelijk. Het Hof van Justitie kiest hier dus duidelijk voor de bescherming van de consument.

Betekent deze uitspraak dat in Nederland de Autoriteit Consument & Markt bij elke onjuiste communicatie een boete zal uitdelen? Vast niet. De Autoriteit Consument & Markt is nu al selectief in de aanpak van oneerlijke handelspraktijken, en zal ook na deze uitspraak niet snel geneigd zijn om op te treden bij eenmalige problemen. Bovendien rechtvaardigt een kleine eenmalige fout geen hoge boete. Die boete moet namelijk evenredig zijn, zo benadrukt het Hof van Justitie.

Bram Duivenvoorde

European Court of Justice: is one-on-one communication a commercial practice?

Is one-on-one communication that is directed at only one consumer a commercial practice in the meaning of the European Unfair Commercial Practice Directive? This is the question that was referred to the European Court of Justice in the UPC-case. Any party in breach of the regulations on unfair commercial practices in the Netherlands, can be fined by the Dutch Consumer & Market Authority. Hence, it is important whether one-off and one-on-one communication can be characterised as a commercial practice, or whether a more structural practice is required.

The question arose after a Hungarian consumer was falsely informed about the expiration date of his contract with cable provider UPC. When the consumer concluded a new contract with another provider, he was still being billed by UPC for the last few days of his contract. Although the amount of money involved was very limited, the consumer decided to file a complaint at the Hungarian consumer authority. It concluded that this was an unfair commercial practice, and fined UPC a little over 80 euros.

But is this actually a commercial practice? In the end, the highest Hungarian court referred this question to the European Court of Justice. The answer of the European Court is clear: even though it concerns a single message to one consumer, it is a commercial practice. This may not be the most logical explanation taking into consideration the general meaning of the term 'commercial practice', but the European Court is not sensitive to that argument. Rather, it emphasises the necessity of this interpretation for consumer protection, taking into consideration that it would be difficult to prove that a practice is not repeated.

Does this mean that the Dutch Consumer & Market Authority will fine companies any time they falsely inform a consumer? Not very likely. The Consumer & Market Authority is selective in its enforcement, and this is not likely to change after the current judgment. Moreover, the European Court emphasises that fines have to be in accordance with the principle of proportionality: small mistakes cannot lead to high fines.

Bram Duivenvoorde