Reclamecode Cosmetische Producten (RCP)
Al langer aangekondigd, maar nu dan concreet: de nieuwe code die reclame voor cosmeticaproducten reguleert. Meer specifiek voor cosmetische producten die in Nederland op de markt worden gebracht. Veel regels gelden al op basis van de Cosmetica Verordening, maar zijn nu vervat in de Reclamecode Cosmetische Producten (RCP). Met veel strenge regels. Zo geldt bijvoorbeeld dat mededelingen die hoofdzakelijk dienen om eindgebruikers te informeren over de kenmerken en kwaliteiten van cosmetische producten aan de volgende eisen moeten voldoen:
Het doen voorkomen dat het product door een bevoegde instantie in de Europese Unie is toegelaten of goedgekeurd, mag niet.
Het laten lijken dat een product een specifiek voordeel biedt terwijl het enkel en alleen aan de wettelijke minimumeisen voldoet, is niet toegestaan.
Stellen dat een product een specifiek ingrediënt bevat, mag alleen als dat ingrediënt ook daadwerkelijk aanwezig is.
Uitingen over de eigenschappen van een specifiek ingrediënt mogen niet de indruk wekken dat het eindproduct ook die eigenschappen bezit indien dat niet het geval is.
De steller bewijst: voorgestelde prestaties van een product mogen niet ruimer zijn dan wat met het beschikbare bewijsmateriaal kan worden onderbouwd.
Een product voorstellen met “unieke” kenmerken terwijl soortgelijke producten dezelfde kenmerken bezitten, mag niet.
Indien de werking van een product afhangt van specifieke voorwaarden (bijvoorbeeld van het gebruik in combinatie met andere producten), moet dit duidelijk worden gemaakt.
Beweringen mogen ingrediënten die op een wettelijke manier worden gebruikt niet in een kwaad daglicht stellen.
Beweringen moeten duidelijk en begrijpelijk zijn voor de gemiddelde eindgebruiker van het cosmetisch product.
Voor de onderbouwing gelden verschillende regels, zie daarvoor de code. Zo bepaalt de RCP bijvoorbeeld dat beweringen over cosmetische producten, zowel expliciet als impliciet, onderbouwd moeten zijn met voldoende en toetsbaar bewijsmateriaal, waar nodig met inbegrip van beoordelingen door experts en andere informatie die zich bevindt in het Productinformatiedossier als bedoeld in artikel 11 van Verordening (EG) 1223/2009. Is sprake van duidelijke overdrijving (‘puffery’)? Dan geldt deze verplichting niet. Bij de beoordeling of de geclaimde werking voldoende is onderbouwd en aannemelijk is gemaakt, wordt mede gelet op de Verordening voor claims bij het verhandelen van cosmetische producten (EG) 655/2013 en de bijbehorende richtlijnen. Bij de onderbouwing van beweringen moet rekening worden gehouden met de stand van de techniek. En als studies worden gebruikt om een claim te onderbouwen, dan moeten die relevant zijn voor het product én voor het voordeel waarop het product aanspraak maakt. Ook moeten de studies correct en zorgvuldig worden uitgevoerd. Een verregaande invulling van de bewijsregels dus. Nog een opvallend detail: de adverteerder kan de benodigde informatie bij een betwisting van de geclaimde werking ook aanleveren door het overleggen van een of meer verklaring(en) van expert(s) betrekking hebbend op de aannemelijkheid van de geclaimde werking. Deze verklaring(en) moet(en) inzicht geven in de wijze waarop de gegevens door de expert(s) zijn getoetst en de relatie van de expert(s) tot de adverteerder.
De RCC beslist over de betrouwbaarheid: indien zij van mening is dat de verklaring(en) van de expert(s) niet toereikend of onvoldoende overtuigend zijn, dan kan zij een nadere onderbouwing vragen en/of de adverteerder een bewijsopdracht geven. Kortom, de RCP kent veel strenge bepalingen. De RCP bevat ook specifieke regels voor afbeeldingen die veel gebruikt worden in reclame voor cosmetische producten. Zo mogen die afbeeldingen niet misleidend zijn of een onrealistisch beeld geven over de resultaten van het product. Voorkeur voor extreme fysieke dunheid (of andere bepaalde lichaamsvormen) mag niet worden geëtaleerd. Retoucheren van gebruikte afbeeldingen mag, tenzij daarmee de indruk wordt gewekt dat het product kenmerken of functies heeft die het niet heeft.
Testimonials moeten voldoen aan de algemene reclamecode (NRC), maar ook aan de Reclamecode Social Media (RSM). Dat betekent een grote verantwoordelijkheid voor de adverteerder. Bekende personen mogen een product wel aanprijzen, maar het mag niet lijken alsof zij deskundig zijn. En speelt het milieu een rol in de uiting? Dan is ook de Milieu Reclame Code (MRC) van toepassing. Of gericht op kinderen? Dan geldt de Kinder – en 3 Jeugd Reclamecode (KJC). Let wel op dat die reclame niet bijdraagt aan te vroege sexualisering. Evaluatie van de RCP volgt na 2 jaren.
Ebba Hoogenraad en Daan van Eek