Geen uitputting distributierecht bij overbrengen werk op andere drager

Allposters moet definitief stoppen met het overbrengen van afbeeldingen van posters op canvas doeken. Dat zijn andere, meer duurzame dragers van het werk, waarvoor geen uitputting van het auteursrecht (distributierecht) kan worden ingeroepen. Dat volgt uit HvJ EU Allposters v Pictoright.  

Pictoright is een Nederlandse organisatie die de auteursrechtelijke belangen behartigt van bij haar aangesloten kunstenaars. Allposters is een bedrijf dat via haar website reproducties van o.a. bekende kunstwerken in de vorm van posters, ingelijste posters, posters op hout of afbeeldingen op canvas aanbiedt. In dit laatste geval wordt de afbeelding op canvas aangebracht door middel van een technische procedure die Allposters aanduidt als ‘canvas transfers’. De inkt wordt als het ware verplaatst van posters naar canvas doeken. Pictoright verzet zich tegen verkoop van de canvas-reproducties. Er is namelijk geen toestemming gegeven om de auteursrechtelijk beschermde werken te reproduceren.  

Allposters stelde dat het overbrengen van ‘rechtmatig in het verkeer gebrachte’ posters niet als een verveelvoudiging beschouwd moet worden. Het auteursrecht is dan uitgeput en van een verveelvoudiging is geen sprake. De uitputting zou van toepassing zijn op de tastbare zaak waarin of waarop het werk of een kopie daarvan is aangebracht. De laagste rechterlijke instantie gaf Allposters nog gelijk, maar uiteindelijk trok Allposters aan het kortste eind. Kan een wijziging van de materiële drager (papier of canvas) van betekenis zijn voor de uitputting van het distributierecht?  

Ondanks dat een reproductie van een beschermd werk, zoals een poster, met toestemming van de auteursrechthebbende in de Unie in de handel is gebracht, oordeelde het HvJEU dat de regel van uitputting van het distributierecht niet van toepassing is op deze zaak. Als een werk nadat het in de handel is gebracht een vervanging van de drager ondergaat, zoals het overzetten van het werk van poster (papier) naar canvas, en in die nieuwe vorm opnieuw in het verkeer wordt gebracht, is de regel van uitputting van het distributierecht niet van toepassing.

Deze Europese uitspraak is tevens een bevestiging van de ‘Poortvlietleer’. In de Poortvliet-zaak ging het over een handelaar die afbeeldingen van tekenaar Rien Poortvliet uit diens kalenders knipte, op spaanplaat plakte en in de handel bracht. De Hoge Raad oordeelde dat men niet kan spreken van uitputting als de reproducties een andere vorm hebben gekregen en in die vorm verder aan het publiek worden verspreid. Bij de canvas transfers was dit dus niet anders.

Yannick Bakker

No exhaustion of the distribution right for ‘canvas transfers’

Allposters can no longer transfer images from paper posters to canvas. Canvas is an other tangible medium for which exhaustion of copyright (distribution right) can not be invoked. That follows from ECJ Allposters v Pictoright.

Pictoright is a Dutch organization which manages the rights of affiliated artists. Allposters sells altered versions of well known artwork through its website. Allposters sells posters, framed posters and images that are printed on canvas. To get the images on canvas, Allposters applies a technical procedure, which is called ‘canvas transfers’, to extract the ink from paper posters, and transfer the ink onto canvas. Pictoright is trying to stop the sale of the canvas adaptations. No permission is given to Allposters to make adaptations of copyright protected works.

Allposters claimed the posters to be sold and delivered within the EEA by or with consent of the rightholder. The adaptations of those posters should not be seen as adaptations. Moreover, the exhaustion would only apply to the tangible medium of a work on which a work is applied. At first, the lowest Dutch court followed these arguments given by Allposters, but in the end, the judicial powers turned around. Can a transfer of the tangible medium of a work be of any importance for the exhaustion of the right of distribution?

The ECJ concluded that “the consent of the copyright holder does not cover the distribution of an object incorporating his work if that object has been altered after its initial markering in such a way that it constitutes a new reproduction of that work. In such an event, the distribution right of such an object is exhausted only upon the first sale or transfer of ownership of that new object with the consent of the rightholder.” [para. 46]

The ECJ relied on the ‘Poortvliet doctrine’, developed in the 1979 Poortvliet case, to exclude that the right of distribution had been exhausted. Subject in that case was a dealer who cut images made by artist Rien Poortvliet from a calendar made by Poortvliet, glued the images on another tangible medium of work and sold them again. The dealer got stopped with his business, the same as Allposters were told to stop with its ‘canvas transfers’.

Yannick Bakker