Gevreesde nieuwe Auteursrechtrichtlijn: storm in een glas water?
Het gebeurt niet vaak dat het aannemen van een EU richtlijn als wereldnieuws wordt beschouwd, maar dat er een nieuwe auteursrechtrichtlijn komt was niet te missen. Grote nieuwssites, journalen en talloze blogs en vlogs bespraken artikel 17 (voorheen artikel 13) en het zogenaamde “uploadfilter”. De nieuwe richtlijn zou het vrije internet ernstig beperken. Deze week, op 15 april 2019, werd de laatste horde voor de nieuwe richtlijn genomen toen die door de Raad van Ministers werd aangenomen.
Allereerst een korte achtergrond: websites waaropgebruikers content uploaden, zoals Facebook, YouTube en Instagram, worden onder de nieuwe richtlijn aansprakelijk voor auteursrecht-inbreuken door hun gebruikers. Dat is nogal wat. Men was bang dat die platforms zeer strenge uploadfilters gaan hanteren om aansprakelijkheid te voorkomen. Dergelijke uploadfilters zouden de uitzonderingen op het auteursrecht, zoals het gebruik van materiaal voor een parodie, niet herkennen. Bovendien zouden kleinere en nieuwe platforms de uploadfilters niet kunnen veroorloven.
Betekent de nieuwe richtlijn dan het eindevoor het vrije internet? Kortgezegd: waarschijnlijk niet. Waar de tekst van artikel 13 in het voorstel (nu artikel 17) op 14 september 2016 nog vrij kortdoor de bocht was, is de tekst in de aangenomen richtlijn juist zeer genuanceerd. Artikel 17 bevat inmiddels uitzonderingen op de aansprakelijkheid van de platforms (bijvoorbeeld als zij content snel verwijderen en verwijderd houden na een verzoek door een rechthebbende). Ook zijn de uitzonderingen op het auteursrecht zoals citaatrecht, kritiek, review en parodie specifiek in het artikel opgenomen en is er een bepaling opgenomen waarin de aansprakelijkheid van nieuwe platforms sterk wordt beperkt.
De massale protesten tegen het voorstel voorde nieuwe auteursrechtrichtlijn lijken hun vruchten afgeworpen te hebben. De lidstaten van de EU hebben twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in nationale regelgeving. De tijd zal leren of er echt een beperking van het vrije internet zal zijn en hoe de platforms hun verplichtingen uit de richtlijn gaan invullen.
Mathijs Peijnenburg