Auteursrechtelijke bescherming van ideeën?

We horen het vaak: je hebt een goed idee voor een boek/app/film/spel en je wil er voor zorgen dat niemand anders ermee aan de haal gaat. Wordt jouw idee of concept beschermd door het auteursrecht? Het korte antwoord is nee. De bescherming die het auteursrecht biedt, is alleen bestemd voor de zogenaamde uitdrukkingsvorm van het idee of concept. Het concept van een film over jonge tovenaars op een toverschool kan dus niet worden beschermd, de concrete verfilming van Harry Potter en de Steen der Wijzen wel.Geen auteursrechtelijke bescherming dus voor ideeën of concepten alleen. Dat leverde onlangs een flinke teleurstelling op voor de Groep Educatieve Uitgevers (GEU), de brancheorganisatie voor uitgevers van lesmateriaal. GEU was in conflict geraakt met Snappet. Die biedt lesmethoden op tablets aan, die veel lijken op die van GEU. Te veel, volgens GEU.In 2016 had de rechtbank al geoordeeld dat Snappet geen inbreuk op de auteursrechten van GEU maakt.

GEU liet het daar niet bij zitten en ging in hoger beroep. Haar directeur zei daarover: “Bekijk het als de verfilming van een boek. Daarvoor moet je officieel toestemming hebben, want de lijn van het boek komt terug in de film. Het gaat niet om de dialogen, die zijn in het boek en in de film toch vaak anders. Het gaat om de lijn. En dat is volgens ons ook het geval bij de leerlijnen.”Het hof Den Haag volgt de rechtbank: de abstracte leerlijnen (ideeën) zijn vrij; GEU heeft alleen auteursrecht op de concrete uitwerking van haar materiaal (vormgeving, tekst, illustraties). Juist op dat vlak stemmen de materialen maar weinig overeen. Er zijn zelfs in het oog springende verschillen.

De auteursrechtclaims van GEU worden daarom weer afgewezen.Wie lang heeft zitten nadenken om tot een origineel concept te komen, zal balen dat het niet of nauwelijks beschermd is door het auteursrecht. Aan de andere kant zorgt die beperkte bescherming ervoor dat we niet maar één thriller, roman of horrorfilm hebben. Men kan zijn eigen creatieve wending aan een idee of concept geven, ook al was hij niet de eerste die op dat idee kwam.

Mathijs Peijnenburg