Mona Lisa met Gucci zonnebril? Merken vs. artistieke vrijheid

Kan de persoon in het zwembad van “Portrait of an Artist” een zwembroek van Louis Vuitton dragen en mag er een fles Dom Pérignon op de tafel van Het Laatste Avondmaal van Da Vinci staan? Kortom: mag je gebruik maken van het merk van anderen in een artistieke uiting?

Het Benelux Gerechtshof boog zich over de vraag of de artistieke vrijheid een zogenaamde ‘geldige reden’ oplevert om het merk van een ander te gebruiken. Kunstenaar Cédric Peers maakt schilderijen waarin de Dom Pérignon-merken van Moët Hennessy duidelijk naar voren komen. Die schilderijen hebben een ironiserende en soms ook erotische inslag. Moët Hennessy kan de schilderijen niet waarderen. Dit doet afbreuk aan de reputatie van haar merken en is dus een merkinbreuk. Peers meent een geldige reden te hebben om de merken te gebruiken, namelijk zijn artistieke vrijheid (een aspect van het grondrecht op vrije meningsuiting).

Het Benelux Gerechtshof geeft ruimte aan de kunstenaar. De artistieke vrijheid van de kunstenaar levert een geldige reden op voor het gebruik van een merk. De kunstuiting mag er alleen niet op gericht zijn het merk of de merkhouder schade toe te brengen. Die afweging maakt de nationale rechter rekening houdend met alle omstandigheden van de zaak.

Mag Peers naakte vrouwen met Dom Pérignon flessen blijven schilderen? Anders gezegd: zijn deze schilderijen erop gericht om Dom Pérignon of Moët Hennessy schade toe te brengen? De zaak gaat terug naar de Belgische rechter, die de zaak nog eens door deze bril moet bekijken.

Mathijs Peijnenburg