Nieuw per 1 april 2024: Reclamecode voor Alcoholvrije Varianten van Alcoholhoudende dranken

De 'virgin cocktail', of 'mocktail', en het 0.0 (speciaal) biertje zijn niet meer weg te denken van de menukaart. De keuze is reuze voor wie alcoholvrij wil toosten; de tijden van uitsluitend kinderchampagne van appelsap met prik zijn voorbij. Dit is een positieve ontwikkeling met het oog op verantwoord alcoholgebruik. Hoogste tijd dus voor de reclamecode om mee te bewegen met deze ontwikkeling.

Oud: Reclamecode voor Alcoholvrij en Alcoholarm Bier

Voor 0.0 bier en alcoholarm bier (0,1 - 0,5%) gelden momenteel al regels op grond van de Reclamecode voor Alcoholvrij en Alcoholarm Bier (RvAAB). Het werkgebied van de code wordt uitgebreid en wat bepalingen worden gewijzigd. Vanaf 1 april 2024 komt de Reclamecode voor Alcoholvrije Varianten van Alcoholhoudende dranken (RvAVA) in de plaats van de RvAAB. Die nieuwe code ziet niet alleen op alcoholvrije biertjes, maar geldt voor álle alcoholvrije varianten van alcoholhoudende dranken. Denk aan alcoholvrije wijn of alcoholvrije alternatieven voor sterke drank.

Inmiddels is de conceptversie van de RvAVA van 16 februari 2024 in het goedkeuringsproces van de Stichting Reclamecode. Naar verwachting zal de nieuwe RvAVA code (vrijwel) ongewijzigd ingaan op 1 april. Hieronder lees je een aantal in het oog springende regels. De eerste vraag is wellicht: hoe spreken we die lange afkorting uit? Vermoedelijk wordt de aanspreektitel: Er-Vee-Aa-Vee-Aa.

Wanneer is de RvAVA van toepassing?

Een alcoholvrije variant is volgens de RvAVA een drank - niet zijnde een alcoholhoudende drank - waarbij door middel van naam, merk, productvormgeving, en/of marketing van die drank wordt verwezen naar een alcoholhoudende drank. Limonade, ice tea en andere frisdranken die niet verwijzen naar alcohol, vallen dus niet onder de RvAVA. Maar zodra op enige wijze een relatie wordt gelegd met een alcoholhoudende drank, dan is de RvAVA van kracht. Denk bijvoorbeeld aan een alcoholvrije wijn, een 0.0 bier of alcoholvrije variaties op sterke drank. Het is logisch dat als de naam of het merk van een alcoholhoudende variant letterlijk wordt genoemd, deze nieuwe code van toepassing is. Maar ook meer impliciete verwijzingen maken wellicht dat het product onder de nieuwe RvAVA valt, zoals een alcoholvrij drankje dat wordt verpakt in een wijnfles. Maar misschien valt hieronder ook het in een reclame-uiting in beeld brengen van een alcohol-entourage. Je zou kunnen zeggen dat het serveren in een cocktailglas impliceert dat het drankje alcohol bevat.

Extra regels voor varianten met 0,1 tot en met 0,5% alcohol

Voor alcoholarme varianten gelden op hoofdpunten min of meer dezelfde soort regels als bij gewone alcoholreclame uit de Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken (RvA). Wat zijn die?

  • Reclame voor deze drank mag niet specifiek zijn gericht op zwangere vrouwen;

  • Reclame voor deze drank mag geen verband leggen tussen de consumptie van deze drank en actieve verkeersdeelname;

  • Reclame voor deze drank op een vervoersmiddel moet gepaard gaan met een waarschuwing tegen actieve verkeersdeelname;

  • Reclame voor deze drank mag niet geplaatst worden langs snelwegen of andere wegen buiten de bebouwde kom.

Als het alcoholpercentage boven 0,5% uitstijgt, is de ‘gewone’ Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken (RVA) van toepassing. Van deze code zal binnenkort ook een update volgen.

Voor de preciezen onder ons: de oude RvAAB spreekt van ‘meer dan 0,1 tot en met 0,5%’. De nieuwe RvAVA rekent ‘van 0,1 tot en met 0,5%’. Dat is dus strenger. Ter verduidelijking: ‘bier’ dat op de markt is met vermelding van een alcoholpercentage van 0,1% kwalificeert zich onder de oude RvAAB als alcoholvrij. Dus hoeft (hoefde) dit product niet te voldoen aan de strengere regels die hierboven zijn opgesomd. Na invoering van de nieuwe RvAVA moet ‘bier’ met een alcoholpercentage van precies 0,1% wél zorgen dat de reclame zich niet richt op zwangeren, geen relatie mag worden gelegd met actieve verkeersdeelname, et cetera.

Niet richten tot minderjarigen

Een zeer belangrijke regel uit de RvAVA: reclame voor alcoholvrije varianten van alcoholhoudende drank mag niet specifiek zijn gericht tot minderjarigen. Dit was ook al vastgelegd in de RvAAB. Nieuw zijn een aantal voorbeeldsituaties van uitingen die zich per definitie richten tot minderjarigen en daarom altijd verboden zijn, onder andere:

  • Uitingen met namen of afbeeldingen van dierentuinen of dierenparken;

  • Het nabouwen van sportstadions met verpakkingen van alcoholvrije varianten van alcohol;

  • Het bouwen van een ereboog met verpakkingen van alcoholvrije varianten van alcohol waar bezoekers onderdoor moeten lopen.

Leeftijdsfilter

Bij reclame via social media waarover de adverteerder enige mate van controle heeft, moet een adverteerder gebruikmaken van een 18+ leeftijdsfilter als deze beschikbaar is op het platform. Dit geldt zowel voor organische content als voor advertenties. Platformen met een 18+ leeftijdsfilter zijn in ieder geval YouTube, Instagram, Facebook en X.  

Door een leeftijdsfilter te gebruiken, worden zo min mogelijk minderjarigen bereikt.

Geen reclame via TikTok

Het is vooralsnog verboden om via TikTok reclame te (laten) maken voor alcoholvrije varianten van alcoholhoudende dranken. Dit heeft te maken met het feit dat TikTok (nog) niet kan filteren op 18+ profielen en daarnaast vooral veel minderjarigen actief zijn op het platform. Zodra TikTok een goed functionerend leeftijdsfilter heeft, zal dit verbod vervallen.

Dit verbod gaat overigens ook gelden voor de gewone alcoholhoudende dranken; ook die code krijgt een update die naar verwachting op 1 april 2024 ingaat.

Daarover later meer.

Vanaf 1 april is het dus water bij de wijn doen en gelden specifieke reclameregels voor alle alcoholvrije varianten van alcoholhoudende dranken.

*Per 1 april 2024 is de RvAVA definitief geworden (geen inhoudelijk relevante wijzigingen ten opzichte van het concept).

Ebba Hoogenraad

Deze tekst is eerder als artikel op VMT gepubliceerd.

FoodDaphne VrielingVMT, RvA, alcohol, alcoholvrij