Naming and shaming of transparantie?

Soms verwacht, soms onaangekondigd. Vaak nét op het verkeerde moment. Als het tijdelijk een rommeltje is, of als de verantwoordelijke manager een gebroken been heeft en niet aanwezig is. Inspecties van de NVWA – iedereen in de industrie heeft ermee te maken. De ene keer is het een prettig gesprek, de andere keer blijkt toch het een en ander voor verbetering vatbaar en is er werk aan de winkel. Bij grove overtredingen of situaties waarbij de voedselveiligheid in het geding kan komen heeft NVWA verdergaande bevoegdheden. Sinds een paar jaar publiceert de NVWA een klein deel van haar inspectiegegevens. Dit gaat veranderen; door een wetswijziging mag de NVWA straks meer details over inspecties op haar website zetten. Dit zorgt voor meer transparantie, maar geeft anderen óók inzicht in de ‘vuile was’ van een onderneming.

Meer publicatie van inspectiegegevens door NVWA verwacht
Bepaalde inspectieresultaten, zoals hygiëne-inspecties bij de horeca en inspecties bij visafslagen worden actief (vereenvoudigd) openbaar gemaakt. De NVWA maakt hierbij gebruik van een systeem met kleurcodes. De kleuren groen, geel, oranje en rood geven aan in hoeverre een bedrijf zich wel of niet aan de regels houdt. Wit betekent dat nog geen informatie beschikbaar is. Voor de horeca en lunchrooms is een speciale kaart ontwikkeld waarop consumenten (maar natuurlijk ook concurrenten of andere geïnteresseerden) de inspectieresultaten van hun eettentje kunnen opzoeken.

Later dit jaar wijzigt de Gezondheidswet, waardoor toezichthouders, waaronder de NVWA, meer resultaten van inspecties mogen publiceren. Het doel hiervan is de naleving van regelgeving te bevorderen, en het publiek inzicht te geven in de wijze waarop het toezicht en de uitvoering worden uitgevoerd én wat de resultaten zijn. Belangrijk: zowel positieve als negatieve bevindingen komen online. Deze maand heeft de minister een voorstel voor een besluit aan de Eerste en Tweede Kamer aangeboden. Dit besluit werkt de openbaarmakingsbevoegdheid uit de Gezondheidswet verder uit. In het voorstel staat in detail beschreven welke gegevens door welke autoriteit gepubliceerd mogen worden.

Welke informatie komt online en wanneer?
De NVWA mag, als het besluit wordt goedgekeurd, onder andere uitkomsten van controle en onderzoek op haar website publiceren . Ook boetebesluiten en waarschuwingen waaraan geen of onvoldoende gevolg is gegeven mogen worden gepubliceerd. Hierbij komen ook de gegevens van de onderneming, de datum van onderzoek en de onderwerpen waarop is gecontroleerd online. De betrokken onderneming mag reageren voordat de inspectiegegevens online gaan.

Het toezichtsterrein van de NVWA is heel breed, dus de NVWA heeft bijzonder veel informatie die openbaar gemaakt zou kunnen worden. Volgens de toelichting bij de nieuwe wet kan het bij de NVWA om wel 200.000 documenten per jaar gaan. De uitgebouwde publicatiebevoegdheden zullen daarom vooralsnog alleen worden ingezet in bepaalde sectoren: visafslagen, horeca en productveiligheid (producten die wél onder de Warenwet vallen maar geen levensmiddel zijn). Pas later worden de publicatiemogelijkheden verder uitgerold.

Wanneer gaat dit allemaal spelen?
De wijziging van de Gezondheidswet treedt later dit jaar in werking. Het voorstel voor het besluit met gedetailleerde regels ligt momenteel nog bij de Eerste en Tweede Kamer en moet daarna ook nog langs de Raad van State voor advies, voordat het in werking treedt. Het kan dus nog wel even duren voordat de NVWA daadwerkelijk uitgebreider inspectieresultaten zal publiceren. Bovendien zal het verzamelen van de informatie binnen de drie sectoren (en het gereed maken voor publicatie daarvan) ook tijd in beslag nemen. Is het eenmaal zover, dan is het raadzaam om goed te controleren of de informatie die de NVWA wil publiceren helemaal correct is. Zo niet? Maak gebruik van de mogelijkheid een reactie te geven en formuleer helder en kort welke elementen onjuist zijn. Zo wappert straks hopelijk alleen jouw brandschone was aan de waslijn van de NVWA.

Sarah Arayess

Dit bericht is ook gepubliceerd op www.vmt.nl