De donsjas en de lex loci protectionis: winter is coming
Op de ontwerpafdeling van Esprit was men kennelijk even vergeten dat een ontwerpafdeling ontwerpt.. Een één-op-één kopie van een donsjas van Scotch & Soda verliet de Esprit-tekentafel en werd op de markt gebracht in Europa. Auteursrechtinbreuk – zo oordeelde de Haagse rechter weinig verrassend.
Scotch had een pan-Europees verbod gevorderd. Het auteursrecht is voor een groot deel hetzelfde in de EU-lidstaten als gevolg van de Auteursrechtrichtlijn. Een auteursrechtinbreukzaak wordt beoordeeld naar het recht van het land waarvoor bescherming wordt gezocht (de lex loci protectionis); in dit geval dus naar het recht van alle afzonderlijke landen van de EU. Scotch kon op basis van de Europese harmonisatie van het auteursrecht mooi motiveren dat de jas in al die landen auteursrechtelijk beschermd was, en dat de jas van Esprit daar een inbreuk vormde op het auteursrecht. Maar Scotch had niet onderbouwd dat het auteursrecht naar het recht van alle landen van de EU bij Scotch ligt – en dat aspect van het auteursrecht is niet Europees geharmoniseerd. Wie de rechthebbende is kan dus van land tot land verschillen. De jas was ontworpen door een werknemer van Scotch. In Nederland heeft werkgever Scotch dan automatisch het auteursrecht. Maar in (bijvoorbeeld) Frankrijk en Duitsland is dat niet zo. De rechter constateert uitsluitend een inbreuk op het auteursrecht van Scotch in Nederland, en wijst dus alleen een verbod toe voor Nederland.
De huidige situatie is niet bepaald optimaal voor werkgevers die bij de Nederlandse rechter een grensoverschrijdend auteursrechtinbreukverbod vragen op basis van hun werkgeversauteursrecht zoals dit uit de Nederlandse Auteurswet volgt. Een mogelijke oplossing is om werknemers standaard een auteursrechtoverdrachtsakte te laten ondertekenen. De overdracht moet dan wel rechtsgeldig zijn naar het recht van het land waarvoor bescherming wordt gezocht. Dat is nog wel te doen voor een beperkt aantal key markets, maar voor een werkgever die het auteursrecht wereldwijd wil kunnen inroepen, dreigt een grote, boze, donzen lappendeken. Winter is coming.
Daniël Haije