Rubiks Kubus: Hoge Raad doorgedraaid?
Een verslavend spelletje, de in 1974 door de Hongaar Ernö Rubik ontworpen Rubiks Cube: een kubus, bestaande uit 26 mini-kubussen, met in totaal 54 zichtbare vlakken die, elk verdeeld over de 6 zijkanten, al draaiende in rijen van 3 in hun eigen kleurvak geplaatst moeten worden. Iedereen die de jaren 80 bewust heeft meegemaakt zal zich de rage herinneren. In 1982 vonden de eerste wereldkampioenschappen kubusdraaien plaats, en nog steeds is het spelletje uiterst populair. Uw eigen snelheid wel eens gemeten? Het wereldrecord staat momenteel op naam van een Nederlander die de 6 vlakken in slechts 5,55 seconden binnen hun eigen kleurvak weet te draaien.
De zaak tussen Rubik en Beckx Trading & Co B.V. draaide om de vraag of de door Beckx verhandelde kubussen inbreuk maken op de auteursrechten die Rubik inriep voor zowel de kale kubus zonder kleurenopdruk, als voor de kubus met de 6 gekleurde vlakken. De Hoge Raad gaf uiteindelijk een beslissing. Om van een auteursrechtelijk beschermd werk te kunnen spreken moet, heel kort samengevat, de maker creatieve keuzes gemaakt hebben. Banaliteiten zijn uitgesloten, net als elementen die alleen een technisch effect dienen. Daaronder valt ook de situatie waarbij de technische uitgangspunten van een product de ontwerper te weinig creatieve keuzes laten. In zo´n geval dicteert de techniek als het ware het resultaat van de vorm en heeft de maker te weinig ruimte om nog creatieve keuzes te kunnen maken. Voor het beschermen van techniek is overigens het octrooirecht bedoeld, en die bescherming had Rubik niet meer.
Beckx vond dat het uiterlijk van de kubus geen auteursrechtelijke bescherming kon genieten omdat de kubus enkel technische functies heeft. Grotendeels ook in die lijn stelde de Hoge Raad voorop dat de functie van de kubus (een driedimensionaal logicaspel) kort gezegd te technisch is om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen. Dat geldt niet voor de keuze van Rubik voor de kleurstelling van de vlakken, die is immers niet technisch en wordt wel beschermd.
Recent bleek dat Rubik gelukkig nog een ander paard op stal heeft, namelijk de driedimensionale merkenrechtelijke bescherming voor de vorm van de Rubik’s Cube. In een geldigheidsprocedure bij het Gerecht EU maakte Simba Toys GmbH bezwaar (o.a. ook op grond van de technische aspecten van de kubus) tegen de merkregistratie van Rubik. Door het Gerecht EU werd op 25 november 2014 geoordeeld dat de kubus met de herkenbare roosterstructuur van zwarte lijnen door de consument kan worden herkend als een kubus van Rubik. Het draaivermogen van de verticale en horizontale lijnen van de rasters van de Rubik’s Cube vloeit immers niet voort uit de zwarte lijnen en evenmin uit de roosterstructuur. Daarmee vervullen ze volgens het Gerecht EU dus geen enkele technische functie en kan de kubus wel degelijk als vormmerk dienen. Zo weet de heer Ernö Rubik zijn spelletje nog steeds goed te beschermen.
Moïra Truijens
Rubiks Cube: Dutch Supreme Court worn out?
An addictive game, the Rubik’s Cube designed in 1974 by the Hungarian Ernö Rubik: a cube consisting of 26 mini-cubes, having a total of 54 visible surfaces divided over the 6 faces, which must be put in their own color section in rows of 3. Everybody who consciously lived through the eighties will remember the craze. In 1982 the first world championships in cube rotating took place and the game still is extremely popular. Ever clocked your own speed? The world record presently is in the name of a Dutch person who succeeds in rotating the 6 faces in only 5.55 seconds into their own color section.
The case between Rubik and Beckx Trading & Co B.V. concerned the question whether the cubes marketed by Beckx infringed the copyrights invoked by Rubik both for the bare cube without color print and for the cube with the 6 colored sides. The Supreme Court finally gave a decision (Dutch). In order to call something a copyrighted work, summarizing, the maker must have made creative choices. Banalities are ruled out, just like elements which only have a technical function. This also covers the situation in which the technical principles of a product leave the designer too little creative choices. In that case technology dictates, as it were, the result of the shape and the maker has too little room to be able to make creative choices as yet. Besides, patent law is intended to protect technology, and this protection Rubik did not have anymore.
Beckx believed that the appearance of the cube could not enjoy copyright protection anymore, because the cube only has a technical effect. Largely following this line, the Supreme Court put first that the function of the cube (a three-dimensional mathematical game) is, in short, too technical to qualify for copyright protection. This does not go for the choice of Rubik of the color setting of the sides, for this is not technical and is indeed protected.
Recently, it became apparent that Rubik has more than copyrights only to protect the Rubik’ s Cube, namely the three-dimensional trademark protection for the shape of the Rubik’s Cube. With a validity action for the General Court of the EU, Simba Toys GmbH raised objections (i.a. also on grounds of technical aspects of the cube) against the trademark registration of Rubik. The General Court of the EU decided on the matters of that case on November 25, 2014: the cube would be recognized by the consumer as a cube from Rubik, because of its recognizable black grid structure. The turning ability of the vertical and horizontal lines of the cube’s grid does not follow from the black lines or from the grid structure. The lines are not strictly technical and therefore, the cube can be seen as a three-dimensional trademark according to the General Court of the EU. That way, Ernö Rubik still finds his ways to protect his cube.
Moïra Truijens