Johan Cruijff versus het portretrecht: 0 - 1

Uitgever Tirion publiceerde in 2003 het fotoboek ‘Johan Cruijff – De Ajacied’. Het boek bevat een verzameling foto’s van de legendarische nummer 14. Vóór publicatie had de uitgever met Cruijff onderhandeld over een financiële vergoeding, maar de partijen kwamen er niet uit. Tirion bracht het boek wel uit, waarop El Salvador naar de rechter stapte. Volgens Cruijff kon hij zich op basis van zijn portretrecht verzetten tegen de publicatie. Hij ging door tot onze hoogste rechter. Het resultaat is een arrest, gewezen op 14 juni jl., waarin de Hoge Raad uitgebreid uitleg geeft over het portretrecht.

De Hoge Raad oordeelt dat voor publicatie van een portret niet steeds toestemming van de geportretteerde is vereist, zoals Cruijff had gesteld. Een geportretteerde kan zich verzetten tegen het zonder zijn toestemming openbaar maken van zijn portret als hij daar een redelijk belang bij heeft waarvoor de uitingsvrijheid in de gegeven omstandigheden moet wijken. Zo’n redelijk belang kan een privacybelang zijn of, ingeval van celebrities, een commercieel belang. Met name dat laatste belang was in deze procedure aan de orde. Het beroep op zijn commercieel belang bij publicatie van zijn portret mocht Cruijff niet baten. Het gewicht van een dergelijk belang is volgens de Hoge Raad afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Een belangrijke omstandigheid is het afwijzen door de beroemdheid van een aangeboden ‘redelijke vergoeding’. Die redelijke vergoeding moet in overeenstemming zijn met de marktwaarde van de celebrity – aldus de Hoge Raad. A-listers verdienen nu eenmaal meer dan C-listers. Tirion had Cruijff een vergoeding geboden, en Cruijff had onvoldoende toegelicht dat het aanbod niet redelijk was. Cassatieberoep afgewezen.

Opmerkelijk: de Hoge Raad lijkt in het arrest een flinke lans te breken voor het privacybelang van niet-bekende personen. Jan-met-de-pet behoeft openbaarmaking van zijn portret ‘in beginsel niet te dulden’. Daarmee lijkt de Hoge Raad af te wijken van standaardjurisprudentie (1, 2) waarin de enkele wens van de geportretteerde om publicatie tegen te gaan onvoldoende werd geacht om een redelijk belang te vormen. Deze uitspraak zal vele pennen losmaken – logisch.

Daniël Haije

Johan Cruijff versus portrait law: 0 - 1

In 2003 publisher Tirion published the photo book ‘Johan Cruijff – De Ajacied’ which contained a collection of photos of the legendary number 14. Prior to publication, the publisher had negotiated with Cruijff about financial compensation, but the parties could not reach agreement. Tirion published the book anyway and El Salvador took them to court. According to Cruijff, he could object to the publication on the basis of his portrait right. He carried on up to our highest court. The result is a ruling, given on 14 June 2013, in which the Supreme Court gives a comprehensive explanation of portrait law.

The Supreme Court ruled that for publication of a portrait the consent of the portrayed person is not always required, as Cruijff had asserted. The person portrayed can object to his portrait being made public without his consent if he has a reasonable interest therein which outweighs freedom of expression under the circumstances. Such a reasonable interest could be a privacy interest or in the case of celebrities, a commercial interest. The latter interest in particular was relevant in these proceedings. The appeal to his commercial interest on publication of this portrait was of no avail to Cruijff. According to the Supreme Court, the weight of such an interest depends on the circumstances of the case. An important circumstance is if the celebrity refuses a “reasonable fee” offered. This reasonable fee must correspond to the market value of the celebrity, according to the Supreme Court. After all, A-listers earn more than C-listers. Tirion had offered Cruijff a payment and Cruijff had inadequately explained why the offer was not reasonable. Appeal in cassation dismissed.

Remarkable: the Supreme Court seems to take quite a stand for the privacy interest of unknown persons in the ruling. Joe Bloggs does not necessarily have to tolerate publication of his portrait “in principle”. Here the Supreme Court seems to derogate from standard case law (1, 2) where the mere wish of the person portrayed to prevent publication was considered insufficient to form a reasonable interest. This decision will logically unleash a flood of comments.

Daniël Haije