Undercover in Nederland mag gewoon uitzenden

[:nl]In zijn programma ‘Undercover in Nederland’ stelt Alberto Stegeman misstanden in Nederland aan de kaak. Daarbij maakt hij vaak gebruik van een verborgen camera. Al vaker kwam voor dat Stegeman’s ‘slachtoffer’ de uitzending van die beelden wilde laten verbieden. Recent stond het fenomeen ‘acquisitiefraude’ in het programma centraal. Daarom filmde Stegeman de heer X. X wilde bij een onderneming cash innen voor een advertentie in de ‘Nationale Branchegids’. Dat bedrijf bestempelt Stegeman als frauduleus. Daarbij deed X zich voor als medewerker van een incassobureau. X wilde in een procedure de uitzending van dit beeldmateriaal tegenhouden en beriep zich daarom onder meer op zijn portretrecht.

De rechter overweegt in het vonnis iets opmerkelijks over het portretrecht. Stegeman en zijn productiemaatschappij hebben toegezegd om het gelaat van X onherkenbaar te maken (te ‘wipen’). Omdat er geen 'overeenstemming van gelaatstrekken' zou zijn, is volgens de Voorzieningenrechter geen sprake van een portret in de zin van de wet. Deze overweging lijkt strijdig met de rechtspraak over dit onderwerp. In het arrest Breekijzer, ook al over overvaljournalistiek, zei de Hoge Raad: ‘het geheel of gedeeltelijk onherkenbaar maken van het gelaat van de afgebeelde persoon, behoeft er niet aan af te doen dat er sprake is van een portret in de zin van art. 21 Auteurswet, nu ook uit hetgeen die afbeelding overigens toont, de identiteit van die persoon kan blijken.’ Met andere woorden: het draait allemaal om de herkenbaarheid. Herkenbaarheid voor bekenden is voldoende. Dit besliste de Hoge Raad al in een ander arrest over een foto van een vrouw op een naturistengids.

De zus van X had een aantal bekenden verteld dat X in Undercover in Nederland te zien zou zijn. De Voorzìeningenrechter overweegt dat die bekenden van X, nu zij er rekening mee houden dat X in de uitzending te zien zal zijn, hem zouden herkennen. Zouden die bekenden hem dan niet hoe dan ook herkennen, mede in aanmerking genomen 'hetgeen de afbeelding overigens toont'? Dan zou wel degelijk sprake zijn van een portret. 

Waarschijnlijk had het voor de uitkomst van de zaak niet uitgemaakt als de Voorzieningenrechter de 'gewipete' X wel als portret had aangemerkt. Als slechts een paar goede bekenden X zouden herkennen heeft hij een beperkt privacybelang. Ook in een portretrechtelijke beoordeling had het (beperkte) privacybelang van X het denkelijk afgelegd tegen de vrijheid van meningsuiting van Stegeman. 

Daniël Haije en Daan van Eek[:en]Alberto Stegeman shows in his program 'Undercover in Nederland' the Dutch all kinds of misdemeanors in the Netherlands. He frequently uses a hidden camera. It has often occurred that Stegeman's 'victim' wanted broadcasting of such images to be banned. Recently, the topic of the program was the phenomenon 'acquisitional fraud'. Therefore, Stegeman secretly filmed Mr X. X went to a company and wanted to collect cash for an advertisement in the "National Industry Guide". Stegeman designates that company as fraudulent. Mr X presented himself as an employee of a collection agency. X started proceedings to have the broadcast of this material banned. He therefore relied, inter alia, on his portrait rights.

The court makes a somewhat remarkable judgment about portrait rights. Stegeman and his production company expressed commitment to 'wipe' the face of X (thus making it unrecognizable). Because the face of X will not be seen, it is not a portrait in the sense of the law, according to the court.
This consideration seems inconsistent with the case law on this subject. In the Breekijzer-judgment, also on guerilla-journalism, the Supreme Court said: "even though the whole or part of the face of the person depicted has been made unrecognizable, there is no need to dismiss that there is a portrait in the sense of art. 21 Dutch Copyright Act, because also from the other things the picture shows, the identity of that person can be recognized." In other words, it's all about the recognition. Recognition for others is sufficient. This was also decided by the Supreme Court in another judgment about a picture of a woman on a naturist guide.

The sister of X had told some acquaintances that X would be part of 'Undercover in Nederland'. The judge considered that acquaintances of X, now that they note that X will be seen in the show, would recognize X. Is it not feasible that these acquantances would recognize X anyway, taken into account "what the picture shows otherwise? In such case, it would indeed be a portrait.

For the outcome of the case it probably would not have mattered if the judge had regarged the 'wiped' X as a portrait. If only a few acquaintances had recognized X, he has a limited privacy interest. This limited interest probably would not have made it against the freedom of expression of Stegeman, in case these interests would have been compared.
Nevertheless, Stegeman may broadcast the secretly shot images of X in order to show the fraud.

Daniël Haije en Daan van Eek[:]