Op 1 april 2024 is de gewijzigde Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken (RvA) in werking getreden. De vorige versie van deze code stamt uit 2014. In dit artikel komen een aantal in het oog springende nieuwe regels aan bod over: minderjarigen, social media, de nieuwe educatieve slogan en amateursport.

De RvA regelt reclame voor alcoholhoudende dranken (drank met meer dan 0,5% alcohol). De code is óók van toepassing op reclame voor niet-alcoholhoudende drank, voor zover deze wordt aangeprezen samen met alcoholhoudende drank of als niet duidelijk genoeg is dat het gaat om een alcoholvrije variant.

De nieuwe versie van de code is op 1 april gepubliceerd op de website van de Stichting Reclame Code. Voor sommige regels geldt een overgangsperiode van zes maanden.

Niet richten tot minderjarigen

Een van de belangrijkste uitgangspunten bij alcoholreclame: het mag zich niet specifiek richten op minderjarigen. Dit was ook al vastgelegd in de vorige versie RvA. Wat is nieuw? In de toelichting bij artikel 10 zijn een aantal voorbeelden toegevoegd van verboden uitingen die per definitie gericht zijn op minderjarigen, onder andere:

Uitingen met namen of afbeeldingen van dierentuinen of pretparken;
Het nabouwen van sportstadions met verpakkingen van alcoholhoudende dranken;
Het bouwen van een ereboog met verpakkingen van alcoholhoudende dranken waar bezoekers onderdoor moeten lopen;
Het gebruikmaken van actiedisplays met knipperende verlichte elementen.

Let op: de voorbeelden uit artikel 10 zijn ook echt voorbeelden. De lijst is niet limitatief; ook andere reclamevormen kunnen dus specifiek gericht zijn op minderjarigen. De lijst is wel een hulpmiddel om te beoordelen of de alcoholreclame specifiek is gericht op minderjarigen.

Verbod op alcoholreclame via TikTok

Nieuw en opvallend is artikel 23 lid 7 RvA. Dit artikel bevat een verbod om via TikTok reclame te (laten) maken voor alcoholhoudende dranken. Dit heeft te maken met het feit dat TikTok (nog) niet kan filteren op 18+-profielen en juist veel minderjarigen actief zijn op het platform. Het verbod vervalt zodra TikTok een goed functionerend leeftijdsfilter heeft. Overigens: volgens de algemene voorwaarden van TikTok Nederland is alcoholreclame verboden op TikTok.

Leeftijdsfilter en opt out

Ook nieuw: bij reclame via social media waarover de adverteerder enige mate van controle heeft, moet een adverteerder gebruik maken van een 18+-leeftijdsfilter als deze beschikbaar is op het platform. Dit is in ieder geval bij YouTube, Instagram, Facebook en X (artikel 23 lid 3 onder c RvA).

Ook moeten adverteerders meewerken aan de mogelijkheid van social media platforms om te werken met een opt out-functie (artikel 23 lid 8 RvA). Dit is een functie waarbij volwassenen aan kunnen aangeven geen alcoholreclame te willen ontvangen. Dit doet denken aan het ‘Bel-me-niet-register’ en het Centraal Register Uitsluiting Kansspelen (Cruks).

Logo NIX 18

De educatieve slogan ‘Geen 18, geen alcohol’ gaat verdwijnen. Na een overgangstermijn van zes maanden moet reclame voor alcoholhoudende dranken vanaf 1 oktober 2024 worden voorzien van het logo NIX18 (artikel 32 RvA). Dit logo is al bekend van overheidscampagnes. Het doel van deze campagnes is om de sociale norm niet roken en niet drinken onder de 18 te versterken.

NIX18 mag gebruikt worden in combinatie met ‘Geniet, maar drink met mate’. In de RvA staan allerlei specifieke vereisten voor de grootte van het logo en waar en hoe lang deze in beeld moet zijn. Influencers mogen in plaats van het logo de hashtag ‘#NIX18’ gebruiken.

Amateursport

Opgelet voor sponsoren van amateurclubs. Op basis van het nieuwe artikel 29 lid 10 RvA is het niet toegestaan om bij amateurwedstrijden op de boarding bij het sportveld alcoholreclame te tonen. Ook voor dit artikel geldt een overgangstermijn van zes maanden. Het verbod gaat dus per 1 oktober 2024 in. Vanaf dan: exit alcoholreclame bij de amateurvoetbal en -hockeyclubs door het land.

Reclamecode voor Alcoholvrije Varianten van Alcoholhoudende dranken

Al eerder verscheen een artikel op VMT over de Reclamecode voor Alcoholvrije Varianten van Alcoholhoudende dranken (RvAVA). Die is ook op 1 april in werking getreden en gepubliceerd op de website van de Stichting Reclame Code.

Sinds 1 april is dus extra oplettendheid geboden bij het maken van reclame voor alcoholvrije en alcoholhoudende dranken. Kortom: voor adverteerders voor (non) alcoholische dranken geldt het adagium: adverteer met wijze mate.

Ebba Hoogenraad

Deze tekst is eerder als artikel op VMT gepubliceerd.

Update Reclamecode voor Alcoholhoudende dranken per 1 april