Rutte's "vaasje" was reclame, maar van wie eigenlijk?
Er is vaak discussie over de herkenbaarheid van reclame. Zo worden informatieve brochures over brandveiligheid of het aantal inbraken in de buurt door de brievenbus gegooid en blijken die vervolgens gericht te zijn op de verkoop van rookmelders en alarmsystemen. Dit soort “informatieve reclame” is vrij gebruikelijk en uiteindelijk is vaak duidelijk welke onderneming aan u een rookmelder probeert te verkopen. Wat veel minder gebruikelijk is, is dat wél duidelijk wordt gemaakt dat sprake is van reclame, maar dat onduidelijk is wie daar eigenlijk achter zit. De Reclame Code Commissie (RCC) boog zich onlangs over zo’n geval.
In het AD van 17 december 2018 was een advertentie geplaatst met daarin de oproep er samen in Nederland iets moois van te maken. De oproep was ondertekend door Mark Rutte en werd vergezeld door zijn foto. Bovenaan het bericht stond “ADVERTENTIE” en rechts onderaan stond “VANAVOND om 17:55 op NPO1”. De oproep aan Nederland bleef niet onopgemerkt. Meerdere kranten en nieuwssites schreven over het vaasje van Rutte, bij Pauw werd er een vaasje op tafel gezet toen Rutte te gast was en de VVD zelf maakte een (uitermate cringy) aflevering van Tussen Kunst en Vaas. Tegen de uiting werd tevens een klacht ingediend bij de RCC. Klager vond het onduidelijk door wie de reclame was geplaatst en betaald. Dit kan immers de VVD zijn, maar ook Mark Rutte als minister-president of als privépersoon. De voorzitter van de RCC wees de klacht direct af. Men zou begrijpen dat het een advertentie van de VVD betrof, mede door de verwijzing naar de zendtijd voor politieke partijen. Dat de vermelding “zendtijd voor politieke partijen” niet met zoveel woorden in de advertentie stond, doet daar volgens de voorzitter niet aan af.
De klager maakt bezwaar tegen de directe afwijzing en de klacht wordt verder behandeld door de voltallige RCC. Die stelt zich op het standpunt dat het aannemelijk is dat de gemiddelde lezer weet dat Mark Rutte verbonden is aan de VVD, maar vindt dat dit nog niet betekent dat voldoende duidelijk is dat de uiting van de VVD is. De RCC oordeelt dan ook dat de uiting strijdig is met de Nederlandse Reclame Code vanwege onduidelijkheid over de identiteit van de adverteerder. Doorslaggevend hiervoor is dat de naam “VVD” nergens in de advertentie voorkomt en dat ook de mededeling “VANAVOND om 17:55 uur op NPO1” onvoldoende duidelijk maakt dat de uiting van de VVD komt.Tip (ook voor politici): communiceer duidelijk, en volsta niet met dubbelzinnige mededelingen!
Mathijs Peijnenburg